ภูมิปัญญาแห่ง “การเลื่อนระดับและความหลุดพ้น”

ในบทความก่อนๆ ได้กล่าวถึงมนุษย์และการกระทำของมนุษย์ที่เรียกว่า “ศิลปะ” ไปแล้ว ถามว่ามนุษย์จะทำงานศิลปะไปทำไม? คำตอบก็คือ เพื่อยกระดับจิตวิญญาณของตนให้สูงขึ้น นั่นเอง ถามว่าทำไมต้องยกระดับให้สูงขึ้นด้วย? คำตอบค่อนข้างซับซ้อนทีเดียวครับ ในบทความนี้จะขออธิบาย ดังต่อไปนี้ครับ

๑ จิตมีระดับที่แตกต่างกัน?

จิตคือมโนธาตุหรือธาตุรู้เหมือนกันหมด แต่มีระดับในการหยั่งรู้ไม่เท่ากันเรียกว่า “ญาณ” เช่น พระพุทธเจ้ามีสัพพัญญูญาณ แต่จิตของพระอรหันตสาวกไม่มี มีแต่อาสวักขยญาณ เพราะจิตมีระดับที่ต่างกันนี่เองจึงถูกโครงข่ายพลังงานที่เรียกว่า “ภพ” กั้นไว้ให้อยู่ในระดับที่ต่างกัน เช่น ภพนรก, ภพสวรรค์ แม้แต่สวรรค์ในโลกนี้ยังมีโครงข่ายพลังงานแบ่งกันเป็นชั้นๆ ได้หกชั้น หากคนไม่เข้าใจเรื่องจิต จะหลงคิดว่าจิตเหมือนกันหมด เป็นพุทธะอยู่แล้วทั้งหมด อันนี้ไม่จริงครับ จิตมีระดับที่ไม่เท่ากัน สูงต่ำต่างกันดังอธิบายมาแล้วนั้นๆ ดังนั้น จิตที่อยู่ในระดับต่ำนั้น จะต้องผ่าน “การเลื่อนระดับ” ไปสู่ระดับที่สูงก่อน จึงจะเป็น “จิตพุทธะ” ได้

น

๒ การเลื่อนระดับคืออะไร?

การเลื่อนระดับคือ การพัฒนาการของจิตหรือวิวัฒนาการทางจิตวิญญาณ เช่น จากจิตระดับสัตว์เดรัจฉาน ซึ่งต้องเกิด ต้องมี ต้องพบในร่างของเดรัจฉานทั่วไป เลื่อนระดับไปสู่จิตระดับมนุษย์ เป็นต้น ในกระบวนการนี้ จิตจะต้องอาศัย “ขันธ์ห้า” เป็นเครื่องช่วยเหมือนเปลือกห่อหุ้มภายนอก เพื่อจะวิวัฒนาการขึ้นไปครับ จิตนั้นมีลักษณะเดียว เหมือนเดิม เหมือนกัน คือ สว่างไสว หรือที่เรียกว่า “จิตประภัสสร” แต่แม้จิตจะเป็นธาตุรู้ สว่างไสวในตัวเอง แต่ก็ต้องผ่านกระบวนการวิวัฒนาการจึงจะมี “ญาณหยั่งรู้” ที่สูงขึ้นได้ เมื่อเลื่อนระดับได้แล้ว ผู้นั้นก็จะต้องดำรงอยู่ในระดับใหม่ของตน  ซึ่งสังขารมนุษย์นั้นรองรับจิตชั้นสูง เช่น พุทธะ ได้ครับ

๓ ชีวิตที่มีระดับต่างกัน?

ชีวะที่อยู่ในระดับสูงจะมีชีวิตที่ดีกว่าชีวะที่อยู่ในระดับต่ำครับ สำหรับมนุษย์นอกจากระดับทางจิตวิญญาณแล้วยังมีเรื่อง “บุญ” เข้ามาเกี่ยวข้องอีกด้วย เช่น นาย ก. อาจมีจิตวิญญาณเสื่อมต่ำจนกลายเป็นเปรต ทว่า เขาอาจมีบุญเยอะ ทำให้มีเงินทองมากมายแต่หวงแหนไม่ยอมให้ใครก็ได้ ทีนี้ถ้านาย ก. สามารถเอาชนะใจตนเองได้ คือ เอาชนะความตระหนี่ถี่เหนียวในตัวเองได้ด้วยการสละทรัพย์ไปเสีย จิตวิญญาณของเขาก็อาจยกระดับสูงขึ้นได้ ผลคือ ชีวิตของเขาก็จะดีขึ้น เช่น จากเดิมตระหนี่ไม่ยอมกินไม่ยอมใช้อะไร เมื่อเอาชนะใจตนเองได้แล้ว ก็รู้จักการใช้เงิน การบริหารเงินครับ ชีวิตของเขาก็จะดีขึ้นได้ และมีความสุขได้ง่ายกว่าเดิม

๔ การเลื่อนระดับด้วยการกำเนิดใหม่

เช่น จากเดิมจิตวิญญาณเคยเป็นเปรตก็ตายจากเปรตแล้วกำเนิดใหม่เป็นมนุษย์แทน หากไม่ตายจากเปรตก็จะยังเป็นเปรตเหมือนเดิม ดังนั้น การเลื่อนระดับในกรณีนี้ ต้องผ่านการตายแล้วกำเนิดใหม่ครับ สำหรับผู้ที่มีจิตวิญญาณดีอยู่แล้ว การเลื่อนระดับอาจไม่ต้องกำเนิดใหม่ก็ได้เช่น หากมีจิตวิญญาณเป็นเทพสามารถเลื่อนระดับโดยการเลื่อนตำแหน่งสูงขึ้น ก็ได้ แบบนี้จะไม่ต้องกำเนิดใหม่ครับ การบรรลุธรรมของเทพนับว่าเป็นการเลื่อนระดับโดยไม่ต้องกำเนิดใหม่ได้เช่นกัน เฉพาะจิตวิญญาณชั้นต่ำเท่านั้น ที่ควรกำเนิดใหม่ครับ เช่น ปีศาจ, ซาตาน, เปรต, อสุรกาย ฯลฯ ทั้งนี้ การกำเนิดใหม่เฉพาะจิตวิญญาณมีได้ในร่างสังขารเดิมครับ

๕ การเลื่อนระดับโดยไม่ต้องกำเนิดใหม่

เช่น การบรรลุธรรม ทำให้เกิดการเลื่อนระดับได้ ปกติแล้ว เทพเทวดาจะมีวาระเวียนว่ายตายเกิด เมื่อหมดวาระที่จะอยู่บนสวรรค์แล้วก็ต้องจุติลงมาครับ แต่หากมีพระพุทธเจ้าไปโปรดจนสำเร็จธรรม ก็จะได้เลื่อนชั้น เลื่อนระดับขึ้นไปได้ เช่นนี้ ก็จะไม่ต้องจุติลงมาครับ การที่พระพุทธเจ้าไปโปรดเทพเทวดาก็เพื่อสิ่งนี้คือทำให้เทพเทวดาไม่ต้องจุติลงมาก็ได้ครับ เพราะเมื่อเลื่อนไปอยู่ในระดับสูงแล้ว จิตวิญญาณอื่นๆ ที่บำเพ็ญธรรมได้ ก็จะเข้าไปแทนที่ตำแหน่งเดิมของท่านได้ การบริหารงานโดยรวมของสวรรค์ก็จะไม่มีปัญหา ไม่เกิดผลกระทบอะไรครับ ดังนั้น พระพุทธเจ้าจึงเลือกโปรดสัตว์เหล่าบนก่อน คือ สัตว์ที่มีใจสูงตั้งแต่มนุษย์ขึ้นไป

การเลื่อนระดับก็คือการหลุดพ้นขั้นต้นคือจากระดับเดิม นั่นเองครับ